De sociaal-culturele waarde van een 2e hands Ikea lampje

18 februari 2011

Afgelopen nacht heb ik gelogeerd in een zogenaamde Kus-woning: een tijdelijke hotelkamer in een straat in transitie: de Pretorialaan, de centrale laan van de Afrikaanderwijk, in Rotterdam. Zie www.kus-en-sloop.nl. Elke kuswoning heeft zijn eigen kunstzinnige inrichting. Vormgegeven met materiaal uit de wijk: sloopafval, grof vuil, toevallig aanwezig materiaal, etc. Zo was de eye-catcher van mijn kamer het bed, gemaakt van (in dit geval gelukkig ongebruikte ) pizzadozen van de pizzeria onder de woning. Uniek slapen. Kortom echt een aanrader om een keer de ontmoeting met de wijk aan te gaan. En dat vanaf 35 euro/nacht! Maar dat is geen reden voor een blogpost…

Ik sliep in de kamer ingericht door PalMaas (www.palmaas.nl) waarbij de opgave aan de ontwerpers vooraf was "hoe breng ik de wijk een hotelkamer binnen?" Nou, die opdracht is wel gelukt! In de woning zijn tal van attributen te vinden, soms nuttig en soms ter aankleding, die mensen uit de wijk hebben gedoneerd. Het bijzondere is dat alle dingen zijn gelabeld en genummerd. In een magazine is keurig terug te lezen, wie het geschonken heeft, wat het is en welk verhaal erbij hoort. Gewone atrributen: een lamp, een koffiekopje, een vloerkleed, met daarbij hele gewone verhalen, maar tjee wat komt dat binnen. Afgedankte voorwerpen komen ineens tot leven, simpel omdat ik lees dat het o zo gewone Ikea lampje altijd naast het bed stond van een bewoner en dat hij daar jarenlang elke avond zn boeken bij gelezen heeft. Of wat het verhaal is bij een oud woordenboek, op straat gevonden door een buurtbewoner, en ga zo maar door. Heel echt. Zuiver in z'n eenvoud.

Het concept van de kus-woningen sluit aan bij de ideeen van sociale overwaarde en een fenomeen als slow-economy. Duurzaam hergebruik in zn kern: een 2e kans voor afgedankte zaken. Ik heb altijd de meerwaarde daarvan vooral gezien in het slim verbinden van iets wat ergens ligt te verstoffen, aan iemand die het juist nodig heeft. Gisteravond is voor mij heel nadrukkelijk het belang van een ander element in dit gedachtegoed tastbaar geworden: de sociaal-culturele waarde, de warmte, die het ding heeft opgedaan in het eerdere gebruik. Het voorwerp heeft meer diepte gekregen. Het komt tot leven. Ik ken via die voorwerpen de mensen uit de wijk nu een beetje. Een beetje, maar wel op een hele bijzondere en intieme wijze: een ienieminie stukje van hun bestaan gestold in een toevallig voorwerp.
Het gedachtegoed rondom sociale overwaarde, krijgt er voor mij een dimensie bij: het geeft menselijke diepte aan een eenvoudig gebruiksvoorwerp. Het ding heeft een verhaal, een mooier, interessanter verhaal dan fonkelnieuw uit de folie, en dat voel je. Het brengt ons in aanraking met ieders menselijkheid, weg van de kille massaproductie. Ineens is elke oude Ikea lamp toch uniek, hij heeft een eigen verhaal. Mijn verwondering op een hotelkamer in Rotterdam Zuid. Ik ga de komende tijd eens vaker dingen ontmoeten!