zondag 30 oktober 2011

BERICHT: nieuw blog omgeving

Tja het nadeel van gratis blogruimte, ineens heeft mn vorige blogsite een nieuwe omgeving en is er van alles veranderd. Grrr. De mogelijkheden spreken me nu minder aan, tijd om te verhuizen naar een andere populiare blog omgeving, deze dus. Hier weer verder met Mens-zijn! blogberichten.  Mn oude blogteksten heb ik hier naartoe gekopieerd, voor de reacties kon dat niet. Zie daarvoor desgewenst de link naar de oude blog: http://hansmoerenhout.weblog.nl/

De sociaal-culturele waarde van een 2e hands Ikea lampje

18 februari 2011

Afgelopen nacht heb ik gelogeerd in een zogenaamde Kus-woning: een tijdelijke hotelkamer in een straat in transitie: de Pretorialaan, de centrale laan van de Afrikaanderwijk, in Rotterdam. Zie www.kus-en-sloop.nl. Elke kuswoning heeft zijn eigen kunstzinnige inrichting. Vormgegeven met materiaal uit de wijk: sloopafval, grof vuil, toevallig aanwezig materiaal, etc. Zo was de eye-catcher van mijn kamer het bed, gemaakt van (in dit geval gelukkig ongebruikte ;-) ) pizzadozen van de pizzeria onder de woning. Uniek slapen. Kortom echt een aanrader om een keer de ontmoeting met de wijk aan te gaan. En dat vanaf 35 euro/nacht! Maar dat is geen reden voor een blogpost…

Ik sliep in de kamer ingericht door PalMaas (www.palmaas.nl) waarbij de opgave aan de ontwerpers vooraf was "hoe breng ik de wijk een hotelkamer binnen?" Nou, die opdracht is wel gelukt! In de woning zijn tal van attributen te vinden, soms nuttig en soms ter aankleding, die mensen uit de wijk hebben gedoneerd. Het bijzondere is dat alle dingen zijn gelabeld en genummerd. In een magazine is keurig terug te lezen, wie het geschonken heeft, wat het is en welk verhaal erbij hoort. Gewone atrributen: een lamp, een koffiekopje, een vloerkleed, met daarbij hele gewone verhalen, maar tjee wat komt dat binnen. Afgedankte voorwerpen komen ineens tot leven, simpel omdat ik lees dat het o zo gewone Ikea lampje altijd naast het bed stond van een bewoner en dat hij daar jarenlang elke avond zn boeken bij gelezen heeft. Of wat het verhaal is bij een oud woordenboek, op straat gevonden door een buurtbewoner, en ga zo maar door. Heel echt. Zuiver in z'n eenvoud.

Het concept van de kus-woningen sluit aan bij de ideeen van sociale overwaarde en een fenomeen als slow-economy. Duurzaam hergebruik in zn kern: een 2e kans voor afgedankte zaken. Ik heb altijd de meerwaarde daarvan vooral gezien in het slim verbinden van iets wat ergens ligt te verstoffen, aan iemand die het juist nodig heeft. Gisteravond is voor mij heel nadrukkelijk het belang van een ander element in dit gedachtegoed tastbaar geworden: de sociaal-culturele waarde, de warmte, die het ding heeft opgedaan in het eerdere gebruik. Het voorwerp heeft meer diepte gekregen. Het komt tot leven. Ik ken via die voorwerpen de mensen uit de wijk nu een beetje. Een beetje, maar wel op een hele bijzondere en intieme wijze: een ienieminie stukje van hun bestaan gestold in een toevallig voorwerp.
Het gedachtegoed rondom sociale overwaarde, krijgt er voor mij een dimensie bij: het geeft menselijke diepte aan een eenvoudig gebruiksvoorwerp. Het ding heeft een verhaal, een mooier, interessanter verhaal dan fonkelnieuw uit de folie, en dat voel je. Het brengt ons in aanraking met ieders menselijkheid, weg van de kille massaproductie. Ineens is elke oude Ikea lamp toch uniek, hij heeft een eigen verhaal. Mijn verwondering op een hotelkamer in Rotterdam Zuid. Ik ga de komende tijd eens vaker dingen ontmoeten!

Over mega/bioscopen en de menselijke maat

9 januari 2011

Onlangs ben ik voor het eerst sinds hele lange tijd naar de film geweest en wel in een MustSee bioscoop, dat is geen gewone bios, maar een zogenaamde megabioscoop. Het was op vakantie en de dichstbijzijnde plek waar de door ons gekozen film draaide was in Groningen. De Euroborg. Het stadion van FC Groningen, waar tevens een supermarkt, een wokrestaurant en een megabios zijn ondergebracht. Alles gebouwd op een ondergrondse tweelaagse parkeergarage, heel effectief kan ik na het parkeren van de auto zo de supermarkt in lopen of mn weg naar de filmzalen vinden. De film die we met het gezin hebben gezien, Harry Potter 7.1, was top, maar de plek vond ik ontluisterend. Heel onprettig. Ik werd er gewoon kriegel van, kreeg er echt last van mn maag. De super georganiseerde routes, de toiletten waar alles automatisch gaat spoelen en draaien als ik me er doorheen beweeg. De bar om iets te bestellen die meer weg heeft van een supermarktkassa dan dat het mij aan horeca doet denken. De kille parkeergarage met betonnen levensloze trap van auto naar bios via keurige plastic routebepalingen. Het raakt me in het hart, doet pijn. Ik heb het ook in megastores en woonboulevards. Ik kan er niet aan wennen. Is dit waar duizenden jaren beschaving naar leidt? Liefdeloosheid in kwadraat, geen menselijke maat, anoniem.

In een soort van wachtruimte, die het midden houdt tussen een lounge en een gang, wachten we ff op een superlange niet prettig zittende bank waar wat ronde zitkrukjes bijstaan. Iets verder, op dezelfde bank zit een gezin met jonge kinderen die de krukjes als speelatrribuut gebruiken en op hun kant van de hellingbaan laten rollen. Niemand die zich er iets van aantrekt. De anonimiteit van de plek maakt dat er geen menselijk gevoel is. Er is geen personeel, de ouders doen niets en het is voor mij exemplarisch voor het effect dat dergelijke onmenselijke ruimtes op ons heeft: we worden er ontmenselijkt. Ik moest denken aan de Intensieve Menshouderij van Jaap Peters, en kom tot de conclusie dat niet alleen ons werkend leven, maar ook onze vrije tijd last heeft van dit fenomeen. Ons hele leven voltrekt zich steeds meer als een bezoek aan een MacDonalds 'restaurant'. Liefdeloos georganiseerd. En we pikken het met z'n allen, ingedut ondergaan we het, accepteren dat het steeds verder van ons menszijn wegglijdt. Waarom? Is menszijn zo moeilijk? Zijn we het verleerd?

We hebben als mensen bedacht dat december een feestmaand is. Feest! Dat is het mooiste wat we als mensen samen kunnen ondernemen, een moment om de pracht van menszijn te delen. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 65% van de mensen blij is dat het voorbij is. We zijn blij als het feest voor bij is! Waarom vieren we het dan? Dan doen we toch iets niet goed in onze maatschappij.
Gelukkig las ik eerer deze week in BN/DeStem een artikel dat de Nederlandse consument niet zit te wachten op mega shoppingmalls. De binnenstad, met al z'n onhandige geparkeer en dat je gewoon de straat op moet, en nat wordt als het regent als je van winkel naar winkel gaat, die vaak te smal en te klein zijn, heeft de voorkeur. Er is nog hoop.

De supereffectieve Euroborg bleek overigens helemaal niet effectief. Na de film op zondagmiddag was het spitsuur voor de daarop volgende films en met vroege eters die zich al melden om te wokken. Rijen dik stonden bezoekers te wachten op een kaartje. De betaalautomaat voor het parkeren staat ingeklemd in een klein portaal tussen de deur naar de bioscoop en de garage: volledige verstopping het gevolg. De rij auto's om de parkeergarage in te komen was immens. Kortom binnenstedelijke taferelen. Het is vooral de effectiviteit van de ontwikkelaar die hier naar boven komt: alle mogelijkheden die er zijn om het dan ook echt goed te regelen zijn wegbezuinigd. Het gaat uiteindelijk toch om het rendement dat gedraaid moet worden. Het gaat er om de poen….en wij als makke massa ondergaan het slapend en betalen met z'n allen die rekening…

Michael en het einde van het distributie monopoly

9 januari 2011

U had het misschien al gehoord. Er is een nieuwe cd van Michael Jackson. Uitgebracht net voor de kerstinkopen en via een grootschalige, spanning opbouwende campagne gepromoot. Laat ik voorop stellen dat ik geen Michael Jackson fan ben, maar wel respect heb voor wat hij heeft betekent voor de popmuziek. En nu is er dan "Michael". De campagne heeft het over een "volwaardig album van een niveau dat Michael zelf zo zou hebben gewild". In recensies lees ik op z'n best dat het een album is dat niet tegenvalt. Matig met een paar positieve uitzonderingen, dat desondanks toch wel verkooprecords zal halen. Wat bij mij toch vooral komt boven drijven is dat het een poging is, van veel geld verdiend hebbende platenmaatschappijen, om op de manier van de vorige eeuw (hun manier) het zelfde trucje te herhalen. En mijn idee daarbij is: die tijd is over.

Het zijn laatste stuiptrekkingen van bedrijven die maar niet willen zien dat de manier waarop ze veel geld hebben verdiend aan het voorbij gaan is. De grote internetrevolutie die zich aan het voltrekken is via de socialmedia heeft vooral met verbinden te maken. Waar vroeger veel geld verdiend werd met de verspreiding van informatie, muziek, boeken, middelen, is dat nu voorbij. De route van vraag naar aanbod kan veel korter, gaat veel korter: ontmoetingen via socialmedia maken verbindingen mogelijk. Iemand als Nils Roemen met zijn #durftevragen is daarvan een ultiem voobeeld. Dat een artiest waardering (lees: geld) krijgt voor zijn creaties vind ik evident. Dat het hele (veel meer geld verdienende) distributieproces dat er traditioneel tussenzit overgeslagen kan worden vind ik meer dan prima. In de muziekwereld is dit traject via de downloadsites al tijdje aan de gang, los van het copyright vraagstuk is het een mooi voorbeeld van het nutteloos worden van traditioneel verspreiden.

Op nog veel meer vlakken is dit aan het gebeuren. De reisbureaus hebben het moeilijk, via websites boeken we direct bij het hotel, en couchsurfing gaat nog veel stappen verder. Bookcrossing is ook zo'n voorbeeld. Geven en delen is in, eigendom is uit. Je ziet steeds meer directe connecties tussen vraag en aanbod die van dit principe uitgaan. Mensen organiseren zelf hun vraag en aanbod, direct, gratis en via je netwerk. De wereld is naar mijn gevoel wezenlijk aan het veranderen. Zoals de boekdrukkunst in de middeleeuwen een einde maakte aan het monopoly op kennis bij de kloosters maakt het 2.0 internet en de socialmedia een einde aan het distributiemonopoly van de op een traditionele manier (= met economisch gewin) middelen verspreidende grote organisaties. Een geweldige ontwikkeling, het brengt de kracht terug naar directe intermenselijke connecties.

Pogingen om met veel campagne, windowdressing en etaleren een matig album als "Michael" op de ouderwetse manier aan de man te brengen, versnelt dit proces alleen maar. Onze King of Pop draagt daarmee posthuum bij aan het doorbreken van wat ik het distributiemonopoly noem, ik geloof niet dat hij dat ooit had kunnen denken…

Survival of the fittest

19 november 2010

Darwin's theorie zegt dat niet de sterkste of slimste soort overleeft, maar de soort die het best in staat is zich aan te passen. Volgens mij geldt dat ook voor systemen/organisaties/etc. Ons op geld verdienen gebaseerde economische systeem is er in ieder geval heel goed in. Ik heb me er afgelopen week over verbaasd hoe een vernieuwend gedachtegoed als #hetnieuwewerken, dat zich afzet tegen het huidige economische systeem, teruggebracht wordt tot een manier van werken die ten dienste is aan dat systeem. Op zich een knap staaltje aanpasbaarheid.

Het nieuwe werken zet vanuit een ideeel gedachtegoed in op een andere benadering dan het kil en ultiem effectief willen organiseren om processen winstgevender te maken. Het gaat bij het nieuwe werken over passie, kwaliteit, duurzaamheid en menselijke maat. De netwerksamenleving, coachend leiderschap en loslaten zijn begrippen die erbij genoemd worden. Het gaat over ontmoeten, wensen delen en samen dingen doen. De campagne die nu over ons losgelaten wordt over het nieuwe werken, heeft het vooral over buiten de spits rijden en thuiswerkplekken. Voor managers is het loslaten van vaste werktijden, grip op aanwezigheid en de gedachte dat een medewerker gewoon thuis in zxb4n ochtendjas zit te werken met zxb4n kind op schoot al een stap. Dat klopt. Maar het nieuwe werken gaat m.i. nog veel verder, het is het durven loslaten van vaste structuren en processen om vanuit de door vakmanschap gegenereerde kwaliteit tot verrassende oplossingen te komen. Oplossingen die absoluut werken, maar wel eens heel anders kunnen zijn dan het management van te voren had bedacht. Dat is pas loslaten.

Het gedachtegoed hierover is overigens sterker dan de term #hetnieuwewerken. Ben ik van overtuigd. Op allerlei plekken ontstaan ideeen over zelforganisatie, easycratie, slowmanagement, vraaggestuurd werken, vakmanschap, etc. De term #hetnieuwewerken gaat misschien zijn kracht verliezen in dit rijtje. Ik hoor bestuurders, managers, directeuren al zeggen "Oooh, het nieuwe werken? Ja hoor, daar doen wij allang aan, been there, seen that". Mijn wens is dat de leiders onder ons weten dat het anders is. Het nieuwe werken in z'n volle glorie gaat m.i. ook over survival of the fittest, maar dan niet over het overleven van beursgenoteerde organisaties of economische structuren, maar over de aanpassing en overleving van de soort "mens". Het is een weg terug naar menselijkheid, en die is niet te stuiten.

Wat is een besluit?

18 oktober 2010

Wat is een besluit? Het is een vraag die de laatste weken steeds bij me opduikt. Ik merk dat bij organisatorische kwesties steeds zinnen langskomen als "…ja maar, waar vindt dan de besluitvorming plaats?" Om eerlijk te zijn begreep ik die vraag aanvankelijk niet. In mijn naiviteit dacht ik dat je zelf een besluit nam en vervolgens handelt conform je besluit. Maar ik begreep al snel dat dit niet is wat bedoeld werd. Het ging hier om "formele" besluitvorming. Besluiten waarvan de leiding van een organisatie, vereniging of bedrijf kan denken dat eenieder er naar handelt, omdat het formeel besloten is. Ik had het over iets heel anders. Ik had het over dat wat je vanuit je zelf beslist als zijnde de goede stap. Niet het besluit van een organisatie, waar je je achter kan scharen. Nee. Jouw besluit, gebaseerd op je kennis, passie en vakmanschap. Een keuze waar je intrinsiek achter staat.

Ik kom tot de conclusie dat daar waar organisaties formeel besluiten nemen, medewerkers dat vaak niet doen. Consequentie: je ontneemt het vakmanschap zijn kracht en het verdwijnt stilaan uit je organisatie. Formeel besloten door het management. Is besluiteloos management dan wat je wil?
Is het voldoende om enkel de gezamenlijke focus vast te stellen, medewerkers daar op te verbinden en ze vanuit hun passie gekoppeld aan dat doel te laten handelen? Het voorkomt in ieder geval tot achter de komma gedetailleerde besluitvormingsprocedures. Want als we iets formeel besluiten, dan moet het natuurlijk nauwkeurig en transparant. Tja en als ik die kant op denk, komt als vanzelf de vraag: als de managementlaag beter besluiteloos kan zijn, heb je ze dan eigenlijk wel nodig? Is de nieuwe manager wel een manager, of is het een leider die zijn medewerkers waarlijk ontmoet, met ze deelt, het vakmanschap focust op het doel en optimaal in zijn kracht zet? Is het: op naar een besluiteloze organisatie vol met besluitvaardige vakbekwame medewerkers?

De gelukkige Organisatie

18 februari 2011

Gisteren was ik op Katendrecht (Rotterdam) bij een lezing en tentoonstelling genaamd "Het huis van Geluk". Dr. Pieter Desmet (TU Delft, industrieel ontwerp) sprak over hoe het vak 'ontwerpen' bij kan dragen aan geluk. In dit geval stedelijk ontwerp. Is de stad, een straat, een huis, zo te ontwerpen dat gebruikers er gelukkiger van worden?

In zijn betoog komt naar voren dat geluk voor 50% wordt bepaald door je talent, voor 40% door je houding en voor 10% door de omstandigheden. Gelukkig zijn zit in jezelf. Gelukkig(er) worden doe je door op de volgende drie zaken te letten: je talent, de bijdrage die je daarmee kunt leveren en de mate waarin je ervan kunt genieten. "Een gelukkig leven is een betekenisvol leven. Houdt daar rekening mee als je ontwerpt. Ontwerp niet dat wat mensen willen, maar ontwerp dat wat ze doet floreren, en je maakt ze gelukkig" aldus Desmet.

Geweldige lezing, mooie tentoonstelling, waarvoor dank aan het team van Kaap Belvedere (zie www.kaapbelvedere.nl). Inspiratie om van mooi Rotterdam een nog gelukkigere stad te maken!

De link naar het 'ontwerpen' van organisaties is snel te maken, want het verhaal sluit naadloos aan bij het nieuwe werken, slowmanagement, het Rijnlandse model, zelforganisatie en vakmanschap.

Ontmoet, deel en doe. Door deze manier van organiseren (of juist niet organiseren) wordt met meer passie, aandacht en menselijkheid gewerkt. Het verhaal van Desmet laat "wetenschappelijk onderzocht" bovendien zien dat dit organisatiemodel bijdraagt aan geluk. Immers, vakmanschap is het aanwenden van je talent. Zelforganisatie en Rijnlands werken biedt ruimte voor eigen bijdrage. Het deed me realiseren dat deze manier van werken verder gaat dan passie en menselijkheid: het maakt medewerkers gelukkig. Kortom weg met het kwantificeren en dichttimmeren van processen, terug naar de menselijke maat en authenticiteit: laat mensen hun talent benutten, geef ze ruimte en ze worden gelukkig. De gelukkige organisatie een feit. Zijn er bedrijven die dat in hun organisatiedoelstellingen hebben staan: het gelukkig(er) maken van hun medewerkers?