Bewustzijn

Wat is het toch dat me steeds zo triggert in mensen? In mens zijn? Het antwoord dat ik daarop steeds vaker geef is: het unieke bewustzijn dat we als mensen hebben. Het is zo'n verfijnd samenspel van hart, hoofd, zintuigen, gevoel. Het lijkt ook wel dat we ons dat de laatste tijd weer steeds meer beseffen. En hoe geweldig is dat. We leven in een tijd waarin we al die unieke kwaliteiten meer mogen, kunnen en misschien wel moeten gaan gebruiken...

Bewuster leven en werken
De wereld heeft de afgelopen decennia een ongelooflijke ontwikkeling doorgemaakt. We staan op een punt dat we daadwerkelijk tijd hebben om na te denken over wie en wat we zijn. Het bijzondere is, dat die tijd daar nu ook rijp voor is. Om vraagt zelfs. Het valt samen, en zou dat toeval zijn? We stappen in een fase waarin bewuster leven en werken nodig lijkt. Dat is nieuw, spannend en vooral ook leuk. Er zijn geen grote pilaren en richtingen meer die ons vertellen wat we moeten, de veiligheid van 'het bedrijf waar je je leven lang werkt' verdwijnt en zelfs de tot iconen verheven grote merken als Apple, Nike of Starbucks, geven niet meer de vervulling van wie je bent. Je moet, nee mag, het helemaal zelf doen. Zijn wie je bent.

Zien wie je bent
Wie ben ik dan, waar kom ik vandaan, en wat heb ik toe te voegen? Het zijn de vragen van het nu. Het gaat voorbij aan kwesties als welke politieke kleur je hebt, welk geloof je dient, welke sport je doet of waar je je boodschappen haalt. Die omlijnde inrichting van ons leven verdwijnt, een vloeiend netwerk dat continu beweegt verschijnt. Hoe duidelijker voor jezelf is wie jij daarin als mens bent, hoe sterker je ook zichtbaar wordt voor de ander. Meebewegend knooppunt, verbonden in het net. Het vraagt bewustzijn en brengt connectie. Als je in volle bewustzijn kunt gaan zien wie je bent, zul je ook gaan zien wat je toe te voegen hebt. Jouw bestemming, dienstbaar aan het geheel.

Uniek én onderdeel van het geheel
Hoe doe je dat? Het is liefdevol loslaten wat was, niet vergeten of verguizen. Waar we vandaan komen geeft ons bedding. Loslaten in dat besef brengt je terug naar je essentie en naar het vinden van je bestemming. Bewustzijn helpt daarbij. En dat wordt ergens ook al breed gevoeld. Sinds paar weken ben ik erop gaan letten, en steeds vaker komt het woord voorbij, in allerlei ontwikkel contexten en maatschappij vraagstukken gaat het erover. Bewustzijn. Het verbindt ons met ons innerlijke zelf én met onze externe rol in de samenleving. Ik én wij. Uniek én onderdeel van het geheel. Een verschuiving van ego naar eco. Als dat is wat de huidige tijd brengt, kan ik alleen maar zeggen: wat een heerlijke crisis is dit. Let's use it wisely. Grow to let it flow, flow to let it grow...


Aan de slag met werken vanuit bewustzijn? Dat kan! VanWaar is een bureau gespecialiseerd in training, coaching en procesbegeleiding op dit terrein. Interesse? Neem gerust contact met ons op via wijvanwaar@gmail.com We gaan graag met je in gesprek.

De mythe van beleid

Beleid "Vogelaarwijken" mislukt
De kranten staan vol. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat het rijksbeleid voor de Vogelaarwijken niet heeft gewerkt. Miljoenen in een bodemloze put. Op de social media buitelen de voor en tegenstanders over elkaar heen, om te ontkrachten of te nuanceren wat er in het rapport staat of juist om gelijk te halen en alle inzet als verspilde energie uit te vergroten.

En ook ik kan het niet laten er een blog over te schrijven. Graag belicht ik echter een onderliggend fenomeen. Het gaat me niet zozeer om het werk in de wijken te huldigen of te ontkrachten en daarmee de rapportage te omarmen of juist tegen te spreken. Ik heb zelf jaren in Rotterdam Zuid in en aan Vogelaarwijken mogen werken en kan niet anders zeggen dan dat beide kanten waar zijn. Mijn zorg zit een laag dieper. Het is de mythe van beleid die me activeert iets te schrijven.

De maakbaarheid voorbij
Het is heel vervelend voor alle hoogopgeleide beleidsdenkers die, en dat meen ik oprecht, met beste bedoelingen en goede ideeen proberen beleid uit te werken dat dan vervolgens 'uitgerold' wordt over wijken. In de meeste gevallen werkt het niet. Het wrange is, dat dit mislukken continu zelf gecreerd wordt met het uitwerken van dat beleid. Immers beleid heeft kaders en plannen worden getoetst op het passen binnen die kaders. Het moet meetbaar en SMART zijn, omdat anders niet vast te stellen is of het beschikbaar gestelde geld wel effectief is ingezet. En juist deze cirkel maakt dat we continu beleid bedenken dat we meetbaar maken, waardoor we vaak de kern missen, en vervolgens, na meten, constateren dat het niet werkt en weer nieuw beleid bedenken...

Nog los van de discussie of in beleidstorens de daadwerkelijke kern van wat zou moeten gebeuren geraakt kan worden, is het vooral de behoefte het meetbaar te maken, die maakt dat de resultaten zoals vandaag gepresenteerd in het rapport van het SCP zijn zoals ze zijn. Beleid wordt te instrumenteel gemaakt. Niet de kwaliteit van het werken in wijken, maar het passend zijn in het beleidskader, wordt gehonoreerd. Er wordt continu op het verkeerde gestuurd, omdat de aan de voorkant bedachte parameters al onjuist of 'te plat' zijn. Niet beleid, maar mensenwerk maakt het verschil... Not all that counts can be counted, and not al that can be counted counts, is één van de meest bekende quotes van Albert Einstein. Het raakt denk ik erg de kern van deze vicieuze cirkel.

Meedoen
Bovenstaand probleem houdt zichzelf in stand mede doordat de wijkwerkers, of degenen die daar net 'boven' staan en voor de financiering zorgen, zich continu richten op wat beleid 'nu weer verzonnen heeft'. Immers als ik mijn vanuit de wijk ontstane kennis vertaal in wat moet gebeuren en ik pas dat zo aan dat het past in waar de beleidsbepaler en geldverstrekker zijn zak geld aan verbindt, komt er een enorme berg middelen los. Dit laatste trucje is een kwaliteit op zich en staat los van de kwaliteit van het wijkplan. Ergo niet de beste wijkplannen, maar degene die het best zijn plan weet in te passen en verkopen aan de subsidieverstrekker ontvangt het geld. En dat is veilig voor die verstrekker, want het past in de kaders en is daarmee meetbaar en afrekenbaar. Daarmee krijgen niet de beste plannen, maar de best meetbare plannen het geld. En dat zijn vaak nu net niet de plannen die het beste voor de wijk betekenen.

Vertrouwen
Wat dan wel? De tegengestelde beweging dan wat het rapport als reflex opwekt is nodig. De neiging is om verontwaardigd nog harder te proberen bij nieuwe beleidsplannen de meetbaarheid en afrekenbaarheid in te breien, want 'dit gaat ons niet nog en keer gebeuren'. Het effect is dat het dan juist wel weer gebeurd. Het tegengestelde is nodig: loslaten en vertrouwen. De wijk zelf weet wat nodig is en is verrassend zuinig met vertalen van hun behoeften. Die dan wellicht niet voldoen aan alle kaders maar wel werken. Ik ken in Rotterdam het voorbeeld van een gevaarlijke weg langs een plein met spelende kinderen waar een simpel Intratuin bloembakje en kneuter tuinhouthekje, door de bewoners zelf via een vrijgegeven budget bedacht en gehaald, veiligheid bracht. Niet vandaalproof, niet architectuur esthetisch, maar wel functioneel en goedkoop. Bovendien werd het niet gesloopt, omdat het van de bewoners zelf was...

Nieuw beleid? Njet!
De wijkbewoners, samen met direct aan de wijk gelieerde werkers, kunnen het heel goed zelf. En met verbazingwekkend weinig geld. Het vraagt een nieuw soort professionalisme om dit te faciliteren. Want het is eenvoudig, maar niet makkelijk. Dienstbaarheid, aanwakkeren van menselijke kwaliteiten en passie, en tijdig loslaten lijkt daarbij nodig. Bij het op zoek gaan naar deze 'burgerkracht', hoort misschien wel een 'nee' zeggen tegen grootse beleidsplannen: "We hebben jullie en zelfs jullie geld niet nodig. We doen het zelf wel...." De civil society op z'n best, die de uitgebluste zichzelf vastdraaiende beleidsmachine van de overheid definitief buitenspel zet. Ik geloof zeker dat het kan. Nogmaals dat is eenvoudig en niet makkelijk. De professional en professionele organisaties die deze weg waarlijk durven te betreden krijgen van mij een dikke plus. Niet voor, misschien een heel dienstbaar 'met', maar vooral door de bewoners.

Werken met je hart...

Eindelijk weer eens een blog bericht op mn site! En nog wel in een co-productie met Inge Knoope. Een blog over werken in wijken en buurten. Over het leren kennen van de systemen in het stugge publieke domein, en over je eigen plek daarin. Over het vinden van je dienstbare bestemming en over het realiseren van je wensen. Een blog over een in ontwikkeling zijnde praktijk die wij “Buurt Opstellingen” zijn gaan noemen…

Interesse? Laat het ons weten!

Meedenken? Dat kan, om te beginnen al aanstaande donderdagmiddag 23 mei. De middag waarop we ons idee gaan testen en we nog één wild-card te vergeven hebben…

Het leidende hoofd

“Het lijkt wel of er aan vergadertafels alleen hoofden zitten”. Vergezeld met een brede glimlach sprak enkele weken geleden iemand deze woorden tegen me uit. Naast het grappige visuele beeld dat het bij me deed oppoppen, werkt de onderliggende toon van de quote in me door. Want ja hij is natuurlijk heel waar. Talking Heads, dat is wat we zijn. Redelijkheid, beargumenteerd keuzes maken en goed nadenken over wat je deelt en toezegt, dat is het adagium. Het bedrijfsbelang voorop, dus wees verstandig. Het zijn diep ingesleten gewoonten in ons 'Westerse zijn' en kenmerk van onze cultuur. Echter, zijn we ons altijd bewust van het effect en kunnen/willen we een stap voorwaarts?

Sinds de industriële revolutie is ons doen en laten op het werk gekoppeld aan machinematig en verantwoord gedrag vertonen. SMART geformuleerd, meetbaar en vooral afrekenbaar. Processen, protocollen, duidelijke richtlijnen en in sectoren verdeelde verantwoordelijkheden, zijn het gevolg.

De harteloze consequenties van die werkwijze zijn inmiddels bijna dagelijks nieuws. Fraude, protocolterreur en schuiven met verantwoordelijkheden is aan de orde van de dag. Het tot in het oneindige weg organiseren van ons mens-zijn in een machinematige systeemwereld, heeft geleid tot de crisis waarin we nu staan. Alles zegt ons dat we een stap verder mogen en moeten wagen.

                Volg je intuitie
Het brengt me bij een volgende quote en dat is “the body already knows”. Ook pas gehoord en ook  o zo waar. Als je op zoek bent naar een woning en een huis binnenloopt voel je gelijk “ja hier wil ik wonen”. Om daarna met je hoofd te verklaren waarom dat zo is, maar je gevoel wist het al. Het is in onze maatschappij ‘not done’ een zo belangrijke keuze met je hart te maken.

Ook in het publieke domein en in de complexe structuren van wijken en buurten speelt ons dat parten. Ons sociaal-maatschappelijke middenveld zit vast in verantwoordingsverslagen en proces protocollen. Daar waar ‘we’ eigenlijk weten wat nodig is, moeten we vaak doen wat het protocol ons voorschrijft. Veelal met te trage en halfslachtige acties tot gevolg.  

                Transitie naar het hart

De huidige crisis knabbelt op veel vlakken aan onze wereld. De droom van oneindige economische groei is voorbij en handelen vanuit ecologisch besef komt steeds nadrukkelijker naar boven. Daarbij zien we de opkomst van wat we persoonlijk leiderschap noemen. Een toenemend appél op onze intrinsieke motivatie, op creativiteit, authenticiteit en op innerlijk gezag.

Onderliggend zie ik een transitie van hoofd naar hart. Of beter nog, naar hoofd én hart. De complexe, snel veranderende maatschappij roept om andere manieren van opereren en vraagt om meer dan enkel het hoofd. Het vraagt om luisteren naar je lijf en handelen vanuit je hart. Niet individueel maar samen. In connectie met de ander. Niet oordelend maar ontvangend. Vanuit inclusiviteit. Met elkaar, vanuit ons hart.

Dat lijkt heel eenvoudig en is o zo lastig. We zijn het verleerd. Het vraagt dat we de vergadertafels wegschuiven en daarmee weghalen wat er tussen ons instaat. Om plek te geven aan waar we als mens volledig zitten, met hoofd, hart en lijf. Daarmee zijn we kwetsbaar maar ook zichtbaar en voelbaar aanwezig. Zoekend, aftastend.

                Awareness Based Social Technologies        

Het is een zoektocht die begint met goed voelen. Voelen waar je staat in je werk. Het vraagt je eigen historie in het werkveld te kennen en te zien hoe dat je brengt naar of juist weerhoudt van anderen in dat veld. Het is het gebied van 'deel zijn van het geheel' en tegelijk van 'eigen bijdrage leveren'.

Het is leren van ‘wie je geworden bent’ en dat inzetten in het veld waarin je werkzaam bent, zodat de toekomst, en je bestemming daarin, zich ontvouwt. Dienstbaar aan het grotere geheel kunnen daar je wensen zomaar werkelijkheid worden. Zie hier de liefdevolle verbintenis tussen TheoryU, Creatiespiraal en Systemisch werk. Deze Awareness-Based-Social-Technologies wijzen allen met grote dikke richtingsborden naar slechts één plek: naar ons gevoel.

                Buurt Opstellingen
Door onze oogharen zien wij een werkwijze, waarbij we bovenstaand proces kunnen en willen faciliteren. Specifiek in het complexe en stugge publieke domein van wijken en buurten. We zien een praktijk die we "Buurt Opstellingen" zijn gaan noemen. En ook dat is met opzet een zoektocht. Het is het professionele en inhoudelijk weloverwogen “niet weten” dat we daarbij omarmen. We denken dat alleen door uit te gaan van 'niet weten wat het antwoord is', we de vraag kunnen horen. Hier enkel voorzichtig verwoord als beginnend gedachtegoed. Als een oproep om te werken vanuit ons moedige, slimme en bovenal verstaanbare hart. In wijken en buurten. In het publiek domein. Met elkaar.

 

Wijkgericht werken vanuit de relatie, met onvoorspelbaarheid, twijfel en een fundamenteel niet-weten als krachtig antwoord op 'any stuck situation'. Vanuit aandacht pur sang. Deze blog is een eerste oproep aan eenieder daaraan mee te doen en op zoek te gaan. Wie wil?

Inge Knoope

Hans Moerenhout